Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước, trong những năm gần đây các đô thị nước ta đã phát triển nhanh cả về số lượng và chất lượng, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội và khẳng định được vai trò của đô thị trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

Tuy nhiên, bên cạnh sự phát triển đó, các đô thị cũng đã và đang bộc lộ những hạn chế về nhiều mặt, nhất là nguy cơ dẫn đến sự phát triển không bền vững hệ thống đô thị quốc gia và sự suy giảm chất lượng của môi trường sống. Để chủ động trong việc hoạch định các chương trình phát triển và các chính sách quản lý đô thị một cách toàn diện, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 72/2001/NĐ -CP ngày 05-10-2001 về việc phân loại đô thị và cấp quản lý đô thị để làm cơ sở cho việc tổ chức, sắp xếp và phát triển hệ thống đô thị trong cả nước; phân cấp quản lý đô thị; lập, xét duyệt quy hoạch xây dựng đô thị và xây dựng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, các tiêu chuẩn, các chính sách và cơ chế quản lý phát triển đô thị. Bộ Xây dựng và Ban Tổ chức Cán bộ Chính phủ cũng đã ban hành Thông tư liên tịch số 02/TTLT-BXD-TCCBCP ngày 08-3-2002 hướng dẫn về phân loại đô thị và cấp quản lý đô thị.

Nhằm quán triệt tinh thần của các văn bản trên, Bộ Xây dựng đã phối hợp với Ban Tổ chức Cán bộ Chính phủ biên soạn cuốn sách "Phân loại đô thị và cấp quản lý đô thị" trên cơ sở tập hợp các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan để làm tài liệu tập huấn cho cán bộ thuộc chính quyền các đô thị, Kiến trúc sư trưởng các thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Sở Xây dựng, Ban Tổ chức Chính quyền các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các tổ chức, cá nhân có liên quan. Ngoài ra, tài liệu này còn phục vụ cho công tác quản lý, nghiên cứu, giảng dạy và phổ biến tuyên truyền nâng cao nhận thức về công tác quản lý và phát triển đô thị.